Καταρχήν (κατ’ αρχήν) ή Καταρχάς (κατ’ αρχάς);
Αν και οι 2 φράσεις μοιάζουν μεταξύ τους, υπάρχει τεράστια διαφορά σημασιολογικά. Στη σημερινή εποχή υπάρχει μία ταύτιση των δύο αυτών λέξεων και συνήθως το καταρχήν (κατ’ αρχήν) χρησιμοποίεται τελείως λανθασμένα στην θέση του καταρχάς (κατ’ αρχάς). Είναι όμως πραγματικά εύκολο να μάθετε πότε να χρησιμοποιείται το ένα και πότε το άλλο. Ας δώσουμε μαζί απάντηση στο ερώτημα καταρχήν (κατ’ αρχήν) ή καταρχάς (κατ’ αρχάς) μια και καλή!
Καταρχάς (κατ’ αρχάς)
Η φράση καταρχάς (κατ’ αρχάς) δηλώνει χρόνο. Σημαίνει αρχικά, στην αρχή, εν πρώτοις.
Παραδείγματα:
- Κατ’ αρχάς, καλώς ήρθατε!
- Σκέφτομαι κατ’ αρχάς να πάμε μία βόλτα και μετά να γυρίσουμε σπίτι και να δούμε ταινία.
- Κατ’ αρχάς δέχτηκε αυτό που είπα αλλά μετά άλλαξε γνώμη.
Καταρχήν (κατ’ αρχήν)
Η φράση καταρχήν (κατ’ αρχήν) δηλώνει τρόπο. Σημαίνει για λόγους αρχής ή στα βασικά σημεία.
Παραδείγματα:
- Κατ’ αρχήν, συμφωνώ με το σκεπτικό της απόφασης.
- Συμφωνώ κατ’ αρχήν με αυτό που λες αλλά θα ήθελα να το σκεφτώ λίγο ακόμα.
- Όλοι οι βουλευτές ψήφισαν κατ’ αρχήν το επίμαχο νομοσχέδιο.
Ποιο είναι το πιο συνηθισμένο λάθος;
Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν το καταρχήν σε κάθε έκφραση πιστεύοντας ότι σημαίνει “Αρχικά”. Αν πεις “Καταρχήν εγώ διαφωνώ” σημαίνει ότι διαφωνείς για λόγους αρχής. Το γεγονός ότι ξεκινάς την ομιλία σου έτσι, δεν σημαίνει ότι το καταρχήν σημαίνει “αρχικά”.
Ένα παράδειγμα όπου χρησιμοποιούνται και οι δύο φράσεις θα μπορούσε να είναι:
“Κατ΄ αρχάς θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για την προσφορά σου. Κατ΄ αρχήν συμφωνώ αλλά θα ήθελα να την μελετήσω λίγο ακόμα”. Δηλάδη αρχικά σε ευχαριστώ. Κατά βάση συμφωνώ αλλά θέλω χρόνο να την μελετήσω.
Καταρχήν (κατ’ αρχήν) ή Καταρχάς (κατ’ αρχάς); Πως να θυμάμαι ποιο είναι το σωστό;
Εμένα αυτό που με βοηθάει είναι ότι έχω το κατ’ αρχήν στο μυαλό μου σαν συνώνυμο του …”για λόγους αρχής”. Με βάση τις αρχές μου δηλαδή. Οπότε, το καταρχάς χρησιμοποιείται για να δηλώσει χρόνο όπως είπαμε. Μία δύο φορές να το πείτε σωστά, θα το συνηθίσετε!
Και τώρα τι;
Καταρχάς, αφού έμαθες την διαφορά, μπορείς να ρίξεις μια ματιά σε εικονοποιημένα αποφθέγματα εδώ! Κατ’αρχήν, ελπίζουμε να σε βρίσκουν σύμφωνο οι μικρές αυτές φρασούλες που θα διαβάσεις εκεί!
Σχόλιο: Τα παλιότερα χρόνια που το Internet δεν ήταν το ίδιο, αγοράζαμε λεξικά και ψάχναμε εκεί να βρούμε τα πάντα. Σίγουρα, το διαδίκτυο έχει άλλη ευκολία αλλά είχε και εκείνο το ψάξιμο την χάρη του! 🙂 Ακόμα, το προτιμώ για συγκεκριμένα πράγματα!
